Assalamualaikum dan Salam Sejahtera
To friends and fellow professionals.
Terengganu Stadium Roof Collapse
We are already well into the 21st century and into the third month of 2011. I have spent 30 years of my life working as an architect, a profession I had embraced with passion and pride. To me architecture is not only about producing good design but also upholding the trust as the traditional Lead Consultant with integrity. Architects were known as “Master-builder” in earlier days as recognition of our prominent role in the construction team.
In more recent times the more complex construction team is more sophisticated and has taken new structures and forms with the role of ‘project managers’ diminishing and sometimes displacing the traditional role of the architect as the team leader. However, the reduced role of architects should not mean a diminishing sense of responsibility and pride in us ensuring projects are properly executed and completed. An architect should never “let go” and compromise his responsibility and integrity even with a diminished role. That had always been my belief and our principle at Senibahri Arkitek.
However, no matter how hard we try to exercise our beliefs and uphold our integrity, especially when it comes to question of safety which should never be compromised, sometimes our voices and letters are not given serious attention it deserves.
Thus the unfortunate collapse of the Terengganu Football Stadium’s Roof in June 2009, was a most unfortunate but not a totally surprising event to us. Although not given any authority and no representative to oversee the day to day supervision of the construction, we had registered in writing our comments, and strong objections as to how work were allowed to proceed without complying to various requirements.
Subsequent to the roof collapse an “Investigation” was carried out on the incident. After a wait of about six (6) months, the resulting report costing RM1,000.00 per set was most disappointing as it was mainly technical but not concluding as how it was allowed to happen despite the team of various personels on site. There was nothing new that we don’t already know. The important thing is to know what irregularities we should not allow to happen again so such incident should never be allowed to repeat itself. Useful “real lessons” must be learnt. There was no conclusion of responsibilities or accountability.
However, as the projects original design architect (but not the supervising consultant) we have submitted all documents and answered all queries to both of our professional bodies namely ;
1) Lembaga Arkitek Malaysia (LAM)
2) Pertubuhan Akitek Malaysia (PAM)
They had subsequently issued respective letters clearing us of any wrong doing or of any implications via their letters ;
1) Lembaga Arkitek Malaysia dated 9th November 2010
2) Pertubuhan Akitek Malaysia dated 23rd July 2010
( see attached )
Subsequently, Lembaga Arkitek Malaysia via an article from The Presidents Desk of Y. Bhg Dato’ Ar. Nur Haizi binti Abdul Hai had published a detailed outline of their findings clearing us of any wrong doings via,
( see attached )
("Terjemahan Artikel Warta LAM Disember 2010"
Dari Meja Presiden LAM
Assalamualaikum dan Salam 1Malaysia.
Kejadian keruntuhan Bumbung Stadium Terengganu dan Bangunan Jaya Supermarket
telah mendapat perhatian kepada Arkitek-arkitek dan tanggungjawab- tanggungjawab
mereka. Sebagai seorang Orang Utama yang Mengemukakan dan seorang ketua nosional
didalam pasukan bangunan, Arkitek tersebut, didalam perkara yang utama dan tanpa
penyiasatan, akan selalu dianggap sebagai bersalah kerana Perunding-Perundinglah yang
bertanggungjawab kepada sebab-sebab keruntuhan.
Pihak Berkuasa Tempatan, samada betul atau tidak, boleh dengan serta-merta
menggantung hak-hak orang-orang yang mengemukakan pelan terbabit sebelum
Lembaga Arkitek Malaysia , disebalik itu, yang mempunyai tugas untuk memanggil
Arkitek terbabit untuk menentukan jika adanya terdapat keadaan-keadaan atau bukti
“prima-facie” perbuatan salahlaku yang menyebabkan kejadian keruntuhan dan jika
terbukti ada, untuk mangambil tindakan disiplin yang sewajarnya.
Sementara LAM mengumumkan kes-kes disiplin, ia juga seharusnya mengumumkan
keputusan-keputusan daripada penyiasatan-penyiasatan didalam kes-kes dimana, tidak
mengambil kira mana-mana penyiasatan rasmi yang lain, yang tidak memerlukan proses
tindakan disiplin dan yang mempunyai kepentingan awam yang tinggi.
Keruntuhan Bumbung Stadium Terengganu dan Tanggungjawab-tanggungjawab Arkitek
1. TUGAS ARKITEK
Pertimbangan dasar dan tanggungjawab seorang Arkitek didalam rekabentuk sebuah
bangunan kegunaan awam adalah untuk memastikan keselamatan dan kesihatan
penghuni-penghuni dan pengguna-pengguna bangunan. Didalam kes bangunan yang
gagal, tanggungjawab-tanggungjawab Arkitek hendaklah ditentukan dengan perkara-
perkara seperti berikut:
1.1 REKABENTUK
Adakah rekabentuk Arkitek menyumbang dengan apa cara kepada kegagalan/ keruntuhan
sesebuah bangunan?
Ulasan-ulasan:
Rekabentuk konsep oleh Arkitek telah diterima dan digunakan oleh sub-kontraktor
dalaman dairpada Korea dibawah kontraktor utama untuk reka-dan-bina (“design- and-
build”) struktur bumbung “space frame”. Disepanjang tempoh proses rekabentuk tiada
ulasan daripada Kontraktor yang mengatakan rekabentuk tersebut tidak boleh dibina.
Oleh itu rekabentuk tersebut tida menyumbang kepada kegagalan tersebut.
1.2 PEMBINAAN
Adakah Arkitek itu bertanggungjawab untuk mengawasi, menguji dan mengtauliahkan
pembinaan tersebut? Adakah dia membenarkan sebuah bangunan yang cacat dibina yang
boleh memberi kesan kepada keselamatan dan kesejahteraan penghuni-penghuni?
Ulasan-ulasan:
Ianya telah ditetapkan bahawa JKR Terengganu adalah kedua-duanya Pegawai
Penguasa (P.P.) dan Pengurus Projek untuk Projek Stadium. Bukti-bukti yang cukup
telah dikemukakan yang perunding-perunding tidak diperlukan untuk menjalankan
pengawasan hari ke hari. Mereka hanya menasihati PP/JKR apabila perlu. Permohonan
Arkitek untuk perlantikkan wakilnya ditapak telah ditolak pada mulanya. Arahan-arahan
dan pertanyaan-pertanyaan, jika ada, adalah melalui PP/JKR. Ini menampakkan
bahawa Arkitek tidak mempunya kuasa untuk mengawasi, atau bahkan memberi arahan-
arahan semasa pembinaan bumbung itu.
1.3 PERAKUAN PENYIAPAN
Adakah Arkitek itu sedar bahawa integrisi struktur bangunan adalah tidak sempurna
sebelum PP dikeluarkan? Adakah dia dengan apa cara telah menyokong sijil penyiapan
tersebut dan oleh itu membenarkan pendudukan bangunan itu?
Ulasan-ulasan:
Daripada dokumen-dokumen yang diserahkan, ianya dapat dikemukakan bahawa kedua-
dua Sijil-sijil Penyiapan Sementara adalah dikeluarkan oleh PP/JKR. Perunding-
perunding tidak dipinta untuk menasihati atau pun ditanya berkenaan isu Sijil
Penyiapan. Sijil kedua yang memperakui penyiapan bumbung juga telah dikeluarkan
walaupun selepas Arkitek menasihatkan bahawa kontraktor tidak membuat sebarang
tindakan untuk memperbaiki kecacatan yang muncul kelihatan. Arkitek telah menulis
dengan rasmi kepada PP/JKR mengenai kebimbangan beliau seawal pada Mei 2008 dan
disusuli dengan surat-surat mengenai kecacatan-kecacatan berkenaan kepada PP/JKR.
Adalah penting untuk dicatatkan disini bahawa Perunding Jurutera-Jurutera tidak
menyuarakan perhatian mereka terhadap kecacatan-kecacatan yang muncul kelihatan
seawal-awal pada Mac/ April 2008 lagi.
2. KEHENDAK-KEHENDAK STATUTORI
JKR Terengganu memerlukan Arkitek dan Perunding-Perunding untuk mengemukakan
pelan-pelan kepada pihak-pihak berkuasa berkenaan melalui JKR Terengganu. Arkitek
diadalam apa-apa kes pun mesti bertanngungjawab untuk memastikan bahawa bangunan
itu memenuhi kesemua kehendak statutori yang ada dan kehendak-kehendak keselamatan
dan kesihatan. Adakah dia memenuhi kehendak-kehendak tersebut?
Ulasan-ulasan:
Kesemua keperluan-keperluan kepada jabatan-jabatan berkenaan hendaklah
dikemukakan oleh Perunding-perunding melalui JKR Terengganu. Arkitek telah bertegas
untuk mengemukakan pelan-pelan ke Bomba secara terus. Arkitek telah memenuhi
kehendak-kehendak tersebut.
3. KONTRAK
Kontak Bumbung telah dianugerahkan kepada Kontraktor utama sebagai Kontrak Reka
dan Bina dan oleh itu sepatutnya bertanggungjawab keatas keruntuhan bumbung Stadium
itu. Adakah Arkitek memainkan apa-apa peranan didalam tender dan pemberian kontrak
di dalam bahagian kerja-kerja ini?
Ulasan-ulasan:
Perunding-Perunding telah menghadiri taklimat rasmi oleh spesialis-spesialis bumbung
tetapi tidak dikehendaki untuk membuat pengesyoran. Arkitek tidak terlibat didalam
analisa atau pemberian kerja-kerja bumbung. Seperti yang dilapurkan oleh oleh Arkitek,
laporan deraf analisa oleh Jurukur Bahan tidak digunakan dan mereka telah dinasihati
bahawa skop kerja-kerja sebagai Jurukur Bahan sekarang hanyalah untuk membuat
penilaian kepada kerja-kerja yang telah siap. Pada 9 April 2006, didalam mesyuarat
Jawatankuasa Perolehan Negeri Terengganu, kontrak bumbung telah dianugerahkan
kepada Kontraktor utama dengan Sowon sebagai sub-kontraktornya.
Pada mesyuarat Jawatankuasa Praktis LAM yang ke 236 pada 23 Februari 2010. Ar. Raja
Dato’ Kamarul bahrin Shah, arkitek projek, telah dijemput untuk memberi taklimat
penjelasannya berkenaan peristiwa-peristiwa sehingga berlakunya keruntuhan bumbung
di East Stand. Ini untuk membolehkan Jawatankuasa menentukan tanggungjawab-
tanggungjawabnya dan penglibatannya didalam projek Stadium Terengganu.
LAM berpendapat bahawa Ar. Raja Dato’ Kamarul Bahrin Shah telah bertindak secara
profesional sepanjang masa semasa menjalankan tugas didalam skop kerja-kerja
dimana beliau telah dilantik. Segala tuntutan-tuntutan disebaliknya telah diperjelaskan
dan disokong oleh dokumen rasmi. LAM tidak dimaklumkan mengenai apa-apa laporan-
laporan lain susulan daripada laporan Jawatankuasa Penyiasatan Akhir (“Final
Investigation Committee”) dan berdasarkan daripada pendapat kami didalam satu
mesyuarat yang telah diadakan oleh Jawatankuasa Praktis LAM dengan Arkitek.
LAM berpuashati dengan penjelasan-penjelasan yang telah diberi dan membuat
keputusan bahawa tidak ada kes untuk dijawab berhubung dengan perkara-perkara
disiplin atau apa-apa salah laku yang mungkin tersirat oleh laporan rasmi Jawatankuasa
Penyiasatan.".....)
We have taken this positive action of publishing the various publication and letters in order to clear the confusion and misunderstanding which might have arisen since the tragedy. Many people are still not clear as to what and how it actually happened despite the Investigation Committee report headed by representative from Jabatan Kerja Raya Malaysia . (Public Works Department)
As the Lembaga Arkitek Malaysia President concluded in her article ;
“ LAM is satisfied with the explanations given (by the architect) and have decided that there is no case to answer in regards to disciplinary matters or any wrongdoing that may have been implied by the official Investigation Committee report.”
Perhaps the above statement ( “ ..implied by the official Investigation Committee report ’’) is a reflection of the Official Investigation Committee Report itself. The report actually raises more questions than providing answers the public is expecting. The general public and rakyat, as the tax payer, expects better accountability from the report as the public’s money involved is very substantial and the embarrassment from the incident is significantly great. As recent world events has shown, the present generation yearn and demand for accountability.
With the recent legal court proceeding in the Kuala Terengganu High Court related to the incidents we foresee there may be other cases in the future. As such we feel obligated to clarify our role as we have now been fully cleared by our two Professional Bodies. We feel it is crucial we clear the air now as there may perhaps be other matters yet to be uncovered.
Watch this space ….!
RAJA BAHRIN SHAH
SENIBAHRI ARKITEK
http://kekoh.blogspot.com/2010/03/senibahri-arkitek-nafi-terbabit-dengan.html?showComment=1300255715943#c7177272672451835563
ReplyDeletehttp://teganuku.blogspot.com/2010/03/senibahri-arkitek-nafi-terlibat-dengan.html?showComment=1300255914503#c5307571191643406962
ReplyDelete